Kim był Budda? A czym jest buddyzm?
Najważniejszym spośród mistrzów doktryn religijnych w Indiach był człowiek, który na przełomie VI i V wieku p.n.e. założył społeczność wyznawców odziewających się w żółte szaty i nazywany był przez nich Buddą (Buddha), co znaczy: Oświecony albo Przebudzony.
Biografia Buddy
„Wszystkie czarujące istoty posiadają naturę Buddy”
Tradycyjna biografia Buddy, podobnie jak biografie większości świętych i bohaterów czasów starożytnych, została bardzo znacznie okrojona. Opowieść o jego narodzeniu i wczesnych latach życia pojawia się dopiero w późniejszych księgach świętych pism buddyjskich. Niepewna jest nawet autentyczność „Kazania o obrocie Koła Prawa”, uważanego za pierwsze kazanie, jakie Budda wygłosił po dostąpieniu oświecenia, i stanowiącego podstawę doktrynalną wszystkich sekt buddyjskich. Wątpliwości budzą obecnie nauki głoszone przez historycznego Buddę, jeśli mamy je odróżnić od późniejszych doktryn buddyzmu. Jeden z badaczy twierdził nawet, że uczył tylko banalnego truizmu, iż na każde pokolenie oddziałują czyny pokolenia poprzedniego. Tutaj jednak będzie trochę o naukach buddyzmu.
Budda był synem naczelnika Siakjów, małego plemienia żyjącego u podnóży Himalajów. Stał się ascetą i zaczął głosić nową doktrynę, która przyciągnęła ku niemu wielu uczniów. Po długich latach nauczania na terenie królestw Magadhy i Kosali i na ziemiach należących do plemion osiedlonych na północ od Gangesu umarł w wieku osiemdziesięciu lat, gdzieś pomiędzy rokiem 486 a 473 p.n.e. Opowieści jego wyznawców są ciekawsze i barwniejsze od tego opisu a także nieporównanie ważniejsze, bo jego życie wywarło wpływ miliony ludzi na wszystkich obszarach Azji na wschód od Afganistanu.
Epoka Guptów
W pewnym okresie buddyzm stanowił odrębną religię, odrzucającą Wedy, ale przeciętny wyznawca świecki mógł nie zdawać sobie z tego sprawy. Dla niego buddyzm był jednym z wielu kultów i wyznań, które nie wykluczały się wzajemnie, lecz wszystkie razem wiodły człowieka do zbawienia i wszystkie były godne uznania i czci. Tak na przykład w średniowieczu w Indiach północnych zaczęto uważać Buddę za dziewiąte spośród dziesięciu wcieleń wielkiego boga Wisznu; buddyzm stopniowo zatracał swój odrębny charakter, stając się jakąś szczególną i niezbyt ortodoksyjną sektą hinduistyczną, która rozpadła się w późniejszych wiekach. Hinduizm, o którego potędze stanowili niezależni bramini i asceci oraz obrzędy domowe, wprawdzie ucierpiał z powodu najazdu muzułmańskiego, ale nie został tym wstrząsem poważnie osłabiony. Buddyzm zaś, którego ośrodkami były głównie duże klasztory tracąc już i tak szybko swe wpływy, nie mógł sprostać ciężkiej próbie. Już podczas pierwszego najazdu muzułmanów na dolinę Gangesu złupiono Nalandę i inne wielkie klasztory na terenie Biharu; spłonęły księgozbiory, wymordowano zakonników. Ci, którzy ocaleli, uciekli w góry Nepalu i Tybetu i od tego czasu buddyzm na terenie Indii przestał istnieć.
Buddyzm od początku swojego istnienia był systemem o bardzo luźnej strukturze, doktrynalnie i organizacyjnie. Podczas rozwoju historycznego powstały liczne jego odmiany i szkoły, które zazwyczaj (nie zawsze) nawzajem się tolerowały, czasem nawet wspierały. W 2008 roku na świecie było 380 mln buddystów. Religia ta stała się jedną z najliczebniejszych religii świata po chrześcijaństwie, islamie, hinduizmie i tradycyjnej, ludowej religii chińskiej.
Bibliografia
- L. Basham, Indie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973
- Y. Roshi, Osiem podstaw buddyzmu zen, Wydawnictwo Atext, Gdańsk 1993
Interesuje Cię pisanie prac z religioznawstwa? Sprawdź to ogłoszenie:
